
سیستین
سیستین: این کریستالها به صورت شش گوش، قابل انکسار و بیرنگ با زاویههای مساوی یا غیرمساوی، صاف دیده میشوند و در اسید استیک حل نمیشوند ولی در اسید کلریدریک یا محلولهایی با PH قلیایی محلولند و در استن و اتر و آب جوش غیرمحلول میباشند. بطور کلی حلالیت آنها در محیطهای قلیائی بیشتر است و به همین دلیل بندرت در ادرارهای قلیائی دیده میشوند. حضور آنها در ادرار با اهمیت و در موارد سیستینوز مادرزادی و نیز سنگهای ادراری دیده میشوند.
بیلیروبین
مقدار بیلیروبین در ادرار میتواند آنقدر زیاد باشد که در شرایط دمای سرد (یخچال) رسوب کرده و بشکل کریستال درآیند. کریستالهای بیلیروبین معمولا بصورت خوشه یا دستههای کوچک سوزنی شکل به قطر ۲۰ تا ۳۰ میکرون دیده میشوند. اما فرمهای گرانولر و یا صفحه ای شکل نیز دیده میشود. این کریستالها همیشه به رنگ زرد – قهوهای هستند و حضور آنها نشان دهندهی مقادیر زیاد بیلیروبین در ادرار است. وجود این کریستالها بهوسیلهی آزمایش شیمیائی تائید میشود، به این معنی که کریستالهای بیلیروبین هنگامی مشاهده میشوند که تست غربالگری شیمیائی برای بیلیروبین مثبت باشد. این کریستالها فقط در ادرار اسیدی شکل میگیرند و موقع افزودن قلیا و یا اسیدهای قوی حل میشوند. بعنوان کریستالهای آبنرمال درنظر گرفته میشوند زیرا بیلیروبینوری بیانگر یک فرآیند بیماری متابولیک است. با اینحال از آنجا که این کریستالها بعد از دفع از طریق ادرار و سرد شدن آن (هنگام نگهداری نمونه ادرار در آزمایشگاه) ایجاد میشوند اغلب اوقات مشاهده نشده و معمولا گزارش نمیشوند.
لوسین
لوسین: کریستالهای لوسین و تیروزین بندرت در رسوب ادرار دیده میشوند. به صورت کروی، زرد رنگ با ظاهری روغنی که دارای خطوط شعاعی و متحد المرکز میباشند دیده میشود و در محلولهای قلیایی حل میشوند. این کریستالها گاهی اوقات با سلولها اشتباه میشوند به طوری که قسمت مرکزی آن شبیه هسته سلول به نظر میرسند. در آزمایش با نور پولاریزه کریستالها منظره صلیب مانند نشان میدهند. در ضایعات کبدی نظیر سیروزکبدی، هپاتیت ویروسی، آتروفی زرد حاد کبد، برخی از بیماریهای ارثی مانند بیماری شربت افرا، تیروزینوز و بیماری ادراری oasthouse دیده میشوند که بسیار نادر میباشند. در اکثر موارد در بیماریهای سخت کبدی و اغلب در مراحل نهائی بیماری دیده میشوند، در چنین مواردی حضور همزمان کریستالهای تیروزین و لوسین قابل توجه است.